MISRA YAPISINA GÖRE TÜRKÜLER
I/a) İki dizeli türküler:
Çay dibinde çıra yaktım yanmadı.
Bekledim bekledim yârim gelmedi.
Yolun kenarında sıra güzeller,
Toplamış fistanı bulgur ezerler.
Geliyor güzeller yayla yolundan,
Bülbül seda verir ayva dalından.
***
Kağızman'a ısmarladım nar gele.
Gümüş kemer ince bele dar gele.
Baharda yayılır kuzu yan yana,
Benim yârim inci takar gerdana.
Benim yârim güzellerden bir tane,
İçlerinden sarı saçlı güldane.
(TRT — 1754)
* * *
Şu giden askere yol mu dayanır?
Askerlik iki yıl can mı dayanır?
Askere gidenin yarı peşinde.
Sevenler yârini görür düşünde.
Askerin mektubu postadan çıkmaz,
Askere gidene kimseler bakmaz.
I/b) İki dizeden oluşan, bağlantıları bir dizeli türküler:
Bir kurşun atacağım da turnanın ayağına.
Kız sana ölüyorum da gel yanıma yanıma.
Kurban olim, hayran olim, o yârin yürü(yü)şüne.
Bir kurşun atacağım da turnanın kanadına,
Kız seni alacağım da o yârin inadına.
Kurban olim, hayran olim, o yârin dudağına.
Bir kurşun atacağım da turnanın sürüsüne,
Vuruldum ölüyorum da güzelin birisine.
Kurban olim, hayran olim, o yârin gülüşüne.
* * *
Oğlan, oğlan kalk gidelim,
Sigarayı, feneri yak gidelim.
Ne güzel oğlan, yanasın oğlan.
Oğlanın elinde, lüver belinde,
Oğlan çıkmış pencereye, fesi elinde.
Ne güzel oğlan, yanasın oğlan.
Oğlan oğlan, boynuma dolan,
Kolum sana yastık, saçlarım yorgan.
Ne güzel oğlan, yanasın oğlan.
(TRT — 1439)
***
I/c) İki dizeden kurulmuş, bağlantısı da iki dize olan türküler:
Gül olup koklamadım,
Felek ayırdı gene.
Şirin nar dane dane,
Gel güzel döne döne.
Beyaz giyme üşürsün,
Güzellikte meşhursun.
Şirin nar dane dane,
Gel güzel döne döne.
Neynim güzel olduğun,
Yâd ellen konuşursun.
Şirin nar dane dane.
Gel güzel döne döne.
Evler göç göçe oldu,
İki derdim üç oldu.
Şirin nar dane dane,
Gel güzel döne döne.
Giderim, dur diyen yok,
Kebap oldum yiyen yok.
Şirin nar dane dane,
Gel güzel döne döne.
Ayrılık gömleğini,
Benden başka giyen yok.
Şirin nar dane dane,
Gel güzel döne döne.
(TRT - 2343)
* * *
Kurdular kurdular kurna taşını,
Yudular yudular gelin başını.
Şen anam, şen babam, evin şen olsun,
İşte ben gidirem, muradız olsun.
Ağlıya ağlıya çıktım eşiği,
Kırılsın kırılsın kızlar beşiği.
Şen anam, şen babam, evin şen olsun,
İşte ben gidirem, muradız olsun.
Güğümü güğümü susuz koyarlar,
Anamı babamı kızsız koyarlar.
Şen anam, şen babam, evin şen olsun,
İşte ben gidirem, muradız olsun.
(TRT — 1950)
I/d) İki dizeden oluşan, bağlantısı üç dize olan türküler:
Suya gider su testisi elinde.
Allar geymiş etekleri belinde.
Vah anam Fadimem,
Suya gidemem,
Sensiz edemem.
Benim yârim şimdi gurbet elinde,
Vermem seni yadellere, ellere vay.
Vay anam Fadimem,
Suya gidemem,
Sensiz edemem.
Suya gider su testisin(i) doldurur,
Eve gelir gül benzini soldurur vay.
Vay anam Fadimem,
Suya gidemem,
Sensiz edemem.
Bu dert beni iflah etmez öldürür,
Varam gidem anasına yalvaram vay.
Vay anam Fadimem,
Suya gidemem,
Sensiz edemem.
(TRT — 806)
* * *
Çarşıya vardım erikten aldım.
Yârin haberini Everek'ten aldım.
0 yar uzun boylu ben cüce kaldım,
N'ideyim n'ideyim nerelere gideyim?
0 yâr camdan bakıyor ben nasıl edeyim?
Çarşıya vardım kayısıdan aldım,
Yârin haberini dayısından aldım.
0 yâr uzun boylu ben cüce kaldım,
Nüdeyim nüdeyim nerelere gideyim?
0 yâr camdan bakıyor ben nasıl edeyim?
Çarşıya vardım armuttan aldım,
Yârin haberini Mahmut'tan aldım.
O yâr uzun boylu ben cüce kaldım,
N'ideyim n'ideyim nerelere gideyim?
O yâr camdan bakıyor ben nasıl edeyim?
Çarşıya vardım kestaneden aldım.
Yârin haberini postaneden aldım.
O yâr uzun boylu ben cüce kaldım,
N'ideyim n'ideyim nerelere gideyim?
O yâr camdan bakıyor ben nasıl edeyim?
(TRT — 528)
I/e) İki dize ile kurulan, bağlantısı dört dize olan türküler:
Yavaş oyna sevdiğim, kunduran taşa değer.
Siyah perçem uçların kemandır kaşa değer.
Vay vay vay vay n'olmuşam?
Sararmışım solmuşam.
Pembe yanak üstünde,
Ben misali olmuşam.
Güzelim selam ettim, bir haber göndermedin,
Şahit olsun yıldızlar, murada eremedim.
Vay vay vay vay n'olmuşam?
Sararmışam solmuşam,
Pembe yanak üstünde,
Ben misali olmuşam.
Yaylamızın yolları buzlu sulardan geçer.
Kız Allah'ın seversen öldürdün beni yeter.
Vay vay vay vay n'olmuşam?
Sararmışam solmuşam,
Pembe yanak üstünde,
Ben misali olmuşam.
Yar seni gördüğüm günden beri severim,
Kaş çatma, göz atma, pencereni gözlerim.
Minnoşum canoşum,
Bu gün ben de bir hoşum,
O siyah zülfünü,
At bir yana nonoşum.
Evinden inerken bakma elin bağına,
Âşıklar gariptir, aldanır bu haline.
Minnoşum canoşum,
Bu gün ben de bir hoşum,
O siyah zülfünü,
At bir yana nonoşum.
Rüyamda gönlümde tahtı tacım şenindir,
O ince ellerin badem midir, zer midir?
Minnoşum canoşum,
Bu gün ben de bir hoşum,
O siyah zülfünü.
At bir yana nonoşum.
***
Fırat kenarının ince dumanı,
Dağlara yayılır seher zamanı,
Bülbül ne ararsın yuvan mı yoktur?
Yoksa benim gibi baban mı yoktur?
Zaten yetimlerin göz yaşı çoktur,
Gel ağlayalım karşı karşıya!
Fırat kenarında kamışlar, sazlar.
Sinemin yarası her zaman sızlar,
Bülbül ne ararsın yuvan mı yoktur?
Yoksa benim gibi baban mı yoktur?
Zaten yetimlerin göz yaşı çoktur,
Gel ağlayalım karşı karşıya!
(TRT — 2387)
I/f) İki dizeden kurulmuş, bağlantısı beş dize olan türküler:
Haniya da benim elli dirhem pırasam?
Üç mum yaksam Konyalımı arasam.
Vay vay Konyalım yürü
Yürü yavrum yürü
Saçlarını sürü
Şimdi de burdan geçti
Hovardanın biri,
Haniya da benim elli dirhem kestanem?
Konyalıdan başkasını istemem.
Vay vay Konyalım yürü
Yürü yavrum yürü
Saçlarını sürü
Şimdi de burdan geçti
Hovardanın biri.
Haniya da benim elli dirhem ırakım?
İçerim içerim gitmez merakım.
Vay vay Konyalım yürü
Yürü yavrum yürü
Saçlarını sürü
Şimdi de burdan geçti
Hovardanın biri.
(TRT — 1094)
***
Türkmen kızı süt pişirir,
Sütün köpüğün(ü) taşırır.
Nenni de bebek nenni
Nenni de çocuk nenni, oy nenni
Dilin dişin yerim
Kız sana neler derim
Kömür gözler benim, vay nenni.
Türkmen kızı un eliyor,
On parmağın kınalıyor.
Nenni de bebek nenni
Nenni de çocuk nenni, oy nenni
Dilin dişin yerim
Kız sana neler derim
Kömür gözler benim, vay nenni.
I/g) İki dizeden kurulmuş, bağlantısı altı dize olan türküler:
Çek deveci develeri yokuşa aman, (yâr, yâr aman),
Siyah perçem ak gerdana yakışa aman (aman aman).
Develi
Sordum aslın nereli
Haydi elma yanaklı
Haydi kiraz dudaklı
ok sallama göbeği
Düşürürsün bebeği.
Çek deveci develeri engine aman (yâr, yâr aman).
Şimdi rağbet güzel ile zengine aman (aman aman).
Develi
Sordum aslın nereli
Haydi elma yanaklı
Haydi kiraz dudaklı
Çok sallama göbeği
Düşürürsün bebeği.
Deven yüksek atamadım urganı aman (yâr, yar aman),
Üşüdükçe çek başına yorganı aman (aman aman).
Develi
Sordum aslın nereli
Haydi elma yanaklı
Haydi kiraz dudaklı
Çok sallama göbeği
Düşürürsün bebeği.
Çek deveci develeri sulansın aman (yâr, yâr aman),
Su içtiği çeşmeleri bulansın aman (aman aman).
Develi
Sordum aslın nereli
Haydi elma yanaklı
Haydi kiraz dudaklı
Çok sallama göbeği
Düşürürsün bebeği.
Deve yüksek atamadım kilimi aman (yâr, yâr aman),
Susadıkça ver ağzıma dilini aman (aman aman).
Develi
Sordum aslın nereli
Haydi elma yanaklı
Haydi kiraz dudaklı
Çok sallama göbeği
Düşürürsün bebeği.
(TRT — 3427)
* **
