AFORİZMA

   Aforizm. Çeşitli konulardaki düşünceleri, çarpıcı, kimi zaman mizahî bir şekilde ifade eden kısa, yoğun, söyleyeni belli olan özlü sözler. Batı’ya has bir söyleyiş biçimidir aforizma. Bizdeki vecizeye benzer ancak biraz daha uzundur ve felsefîdir. Aforizmalarda ileri sürülen fikirler, daha ziyade, başkalarının kabulünü beklemeyen yazarın öznel kanaatleridir.

   Edebiyatımızın batılılaşma döneminde, Batı’daki örneklerinden etkilenen, esinlenen kimi ediplerimiz, aforizma benzeri denemeler yazmıştır. Bunların en ünlüsü, Cenab Şehabeddin’in Tiryaki Sözleridir: (1918). Bugün, bazı gazete ve dergilerde revaçta olan “duvar yazıları”, bir bakıma aforizmaların daha basitleştirilmiş veya tabir yerindeyse “sulandırılmış” şeklidir.

   Bir aforizma örneği: “İnsanın belli başlı iki günahı vardır, öbürleri bunlardan çıkar: sabırsızlık ve tembellik. Sabırsız oldukları için Cennetken kovuldular, tembelliklerinden geri dönemiyorlar.” (Franz Kafka)

Kaynak: Turhan KARAKAŞ, Edebiyat Terimleri Sözlüğü