RÜCÛ
Kelimenin sözlük manası “geriye dönmek” demektir. Edebiyatta ise, sanatkârın önce söylediği sözü reddederek görünerek sözün geri kalan kısmında önce söylediğini kuvvetlendirici sözler söylemesidir. Sanatkâr heyecanın tesiriyle ilk söylediği sözü yetersiz bulur ve daha üstün daha etkili bir söz söylemek için geri döner. İşte o zaman rücu’ sanatı meydana gelir. Son söylenenler öncekilerden daha kuvvetlidir.
“Makber
Makber değil bir türbe
Türbe değil bir mabet
Mabet değil bir kürre
Kürre değil bir fezâ-yı bî intihâ olmalıydı”
Abdülhak Hamit Tarhan
Geçsin günler, haftalar, aylar, mevsimler, yıllar
Zaman sanki bir rüzgâr ve bir su gibi aksın
(Enis Behiç Koryürek)
“Zaman gelir ki cihân içre ins ü cân kalmaz
Değil değil yalınız ins ü cân cihân kalmaz”
Şair ilk mısrada “Öyle bir dönem gelir ki dünyada insanlar ve cinler kalmaz.” dedikten sonra söylediğinin eksik olduğunun farkına varıp ikinci mısrada bu sözünden dönerek “Dünya da kalmaz.” demektedir.
Sordum meğer bu dürc-i dehendir dedim dedi
Yok, yok devâ-yı derd-i nihânın durur senin
FUZÛLÎ
( Sordum, meğer bu bir mücevher kutusu mudur? Yok, yok senin gizli derdinin ilacıdır, dedi.)
Kaddin libâs-ı sürh ile âfet değil midir?
Afet değil kızılca kıyâmet değil midir?
NEYLÎ
(Ey sevgili, senin o servi boyun giyindiğin kırmızı elbiseyle bir âfet-şûh, çekici güzel; musibet, bela- değil midir; yok âfet değil - âfetin lafı mıdır- kızılca kıyamet değil midir?)
Erbâb-ı teşâür çoğalıp şâir azaldı
Yok öyle değil şairin ancak adı kaldı
MUALLİM NACİ
(Şairlik taslayanlar, şair müsveddeleri çoğaldı -gerçek- şair azaldı; yok öyle değil gerçek şairler tamamen yok oldu, sadece isimleri kaldı -Adı var kendi yok misali-.)
Eder isyanıma gönlümde nedâme galebe
Neyleyeyim yüz bulamam ye’s ile afvime talebe
Ne dedim? Tövbeler olsun, bu dafi’i şerdir
Benim özrüm günehimden iki kat beterdir
Nûr-i rahmet niye güldürmeye rûy-i siyehim
Tanrı’nın mağfiretinden de büyük mü günehim?
Şinasi
EDEBİ SANATLAR 1 - KONU ANLATIM VİDEOSU ( Youtube Kanalımız için TIKLAYINIZ )
EDEBİ SANATLAR 2 - KONU ANLATIM VİDEOSU ( Youtube Kanalımız için TIKLAYINIZ )