İKTİBAS
Nazım ve nesirde manayı süsleyip manayı kuvvetlendirmek için “ayet ve hadis” kullanmağa denir. Her zaman ayet ve hadisin tamamı alınmayabilir. Bugün başka yazar ve şairlerin eserlerinden parçalar alınmağa da iktibas deniyor.
“Lâ yüsel binlerce suâl olsa kurban
İnsan bu muammalara dehşetle nigehbân”
Mehmet Akif
“Lâ yüsel” Enbiya suresindeki “Allah’a yaptığı işlerden sual olunmaz.” Meâlindeki ayetten alınmıştır.
Eriti cânib-i Hak’tan kulağıma nâgâh
Nidâyı “Eşhedü en lâilahe illallah.”
Tırnak içindeki bölüm “Şahitlik ederim ki Allah’tan başka ilâh yoktur.” Mealindeki ayetten alınmıştır.
Sesin çıkmaz, avazın yok
Abdestin yok, namazın yok
Hiçbir yere niyazın yok
“Kul hüvallâhü ahad’sın
Harabı
(Bu dörtlüğün son dizesinde bir ayet alıntılanmıştır.)
Hilmi elbet sürersin günleri bir yangına
“Ateş kesilir geçse saba gülşenimizden”
Hilmi Yavuz
(Şair, Yavuz Sultan Selim’e ait meşhur bir dizeyi alıntılamıştır.)
Bir şarkı dökülüyor sokağa
Unutulmuş bir pencereden
“Geçtim yine dün eski hazan bahçelerinden”
Bu dizelerde şair, Yahya Kemal’in şarkısından bir dizeyi alarak iktibas yapmıştır.
Ayvaz çıkar, Hoylu çıkar,
Bir yandan Köroğlu çıkar:
“Hemen Mevla ile sana dayandım,
Arkam sensin, kalem sensin, dağlar hey!”
Orhan Veli, Köroğlu’ndan aldığı iki dizeyle iktibas sanatından yararlanmıştır.
“Karı tatliki için bak ne diyor peygamber
Bir telâh oldu mu dünyada semalar titrer”
Zalimlere bir gün dedirtir kudret-i Mevlâ
"Tallahi lekad âsereke’llahü aleyna"
Ziya Paşa
Yusuf Suresi ayet 91: Tanrı hakkı için Allah seni bize üstün kıldı.