Kullanıcı Oyu: 4 / 5

Yıldız etkinYıldız etkinYıldız etkinYıldız etkinYıldız etkin değil
 

 

Şiirde iç âhenge armoni denir. Şimdi armoniyi ve armoninin unsurlarını inceleyelim.

Armoni

Art arda gelen dizelerdeki seslerin uyumu demektir. Dizelerdeki ses uyumu, vurgu, tonlama ve seslerle sağlanır.

Şimdi bunları örnekleriyle inceleyelim.

Vurgu

Bir hecenin diğerlerine göre daha kuvvetle, daha şiddetli olarak söylenmesi demektir.

Şiirin ahenk unsurlarından olan vurgu, şiir okuma sırasında başvurulan, sözün etki ve ahengini artıran bir öğedir.

Korkma, sönmez bu şafaklarda yüzen al sancak!

Sönmeden yurdumun üstünde tüten en son ocak

Bu dizelerdeki renkli yerler vurgulu olarak okunduğunda vurgu, sözün etki gücünü ve ahengini artırır.

Not: Şiirde dizelerde tekrar edilen sözcükler ahenk unsurudur.

 

Gün batsa ne olur geceyi onaran bir mimar vardır

Yanmışsam külümden yapılan bir hisar vardır

Yenilgi yenilgi büyüyen bir zafer vardır

Sırların sırrına ermek için sende anahtar vardır

Göğsünde sürgününü geri çağıran bir damar vardır

Senden ümit kesmem kalbinde merhamet adlı bir çınar vardır

 

Bu dizelerde tekrar edilen “vardır” sözcükleri ahenk unsurudur.

Tonlama

Konuşmada birbiri ardından gelen sesler, hiçbir zaman aynı seviyede ve aynı renkte değildir. Ses durmadan alçalır, yükselir, yumuşar, sertleşir, incelir, kalınlaşır. İşte bu ses değişikliğine tonlama adı verilir.

Tonlama sayesinde acıma, üzüntü, özlem, hayranlık, sevgi gibi duygular belirginlik kazanır. Şiir, tonlamaya uygun olarak okunduğunda tonlama şiirin ahengine katkı sağlar.

Aliterasyon

Şiirde uyum sağlamak için bir şiirin dizelerinde sürekli aynı ünsüzün tekrarlanmasından oluşan ahenge aliterasyon denir.

 

Sev seni seveni hâk ile yeksan ise

Sevme seni sevmeyeni Mısır’a sultân ise

 

Bu dizelerdeki “s” sesi ile aliterasyon yapılmıştır. Bu dizelerde “s” ünsüzünün sıkça kullanılması şiirin âhengine katkı sağlamaktadır.

 

Eylülde melul olduğu gönül soldu da lale

Bir kâküle meyletti gönül geldi bu hâle

Bu dizelerde aliterasyon “l” sesi ile yapılmıştır. “l” sesinin dizelerde yoğun olarak kullanılması şiire bir ahenk kazandırmıştır.

Asonans

Bir şiirin dizelerinde sürekli aynı ünlünün tekrarlanmasıyla oluşan ahenge asonans denir.

Neysen sen, nefes sen, neylersin neyi

Neyzensen, nefessen, neylersin neyi

Bu dizelerdeki “e” sesi ile asonans yapılmıştır. Ayrıca bu dizelerdeki “n” ve “s” sesleri ile aliterasyon yapılmıştır.

Ayağın sakınarak basma aman sultanım

Dökülen mey kırılan şişe-i rindân olsun 

 

Bu dizelerde asonans “a” sesi ile yapılmıştır.

 

Bu örneklerde de görüldüğü gibi aliterasyon ve asonans şiirin ahengi ile ilgilidir.

zambak yayınları

SON EKLENENLER

Üye Girişi