Kullanıcı Oyu: 0 / 5

Yıldız etkin değilYıldız etkin değilYıldız etkin değilYıldız etkin değilYıldız etkin değil
 

 YENİLEŞME DÖNEMİ

Osmanlı Devleti’nde yenileşmenin Tanzimat’la başladığı düşünülmektedir. Ancak iyice araştırıldığında yenileşme hareketlerinin 17. yüzyıla kadar gittiği görülmektedir. Bu yeniliklerden önce yenileşme dönemini hazırlayan sürece değinmemiz gerekir.

Osmanlı İmparatorluğu’nun Sosyal Ve Siyasal Düzeninde Bozulmalar

Osmanlı Devleti, kuruluşundan 16. yüzyılın sonlarına kadar sürekli gelişme ve ilerleme içindeydi. 16. yüzyılın ikinci yarısında hem doğuda hem batıda geniş sınırlara ulaştı. Ama bu yüzyılın sonlarından itibaren eski gücünü ve ilerleme hızını yitirdi. Bununla birlikte devleti ayakta tutan kurumlarda bozulmalar başladı.

 

Osmanlı Devleti’nin, bu düzeninin bozulmasını bir nedene bağlamak mümkün değildir. Bu durumun sosyal, siyasî, ekonomik, askerî vb. nedenleri bulunmaktadır. Şimdi bunlara göz atalım.

Yönetim Alanındaki Bozulmalar

17. yüzyıldan itibaren tahta çıkan padişahlar, ordunun başında seferlere çıkmadılar. Şehzadelerin sancaklara gönderilme geleneği kaldırıldı. Bu yüzden şehzadeler, devlet işlerinde yeterli bilgi ve deneyime erişmeden devletin başına geçmeye başladılar. Bu durum saray kadınlarının, saray ağalarının ve ulemanın, yönetimde etkili olmalarına neden oldu. Ayrıca önemli devlet makamları, rüşvet ve iltimasla dağıtılır oldu.

Ekonomi Alanındaki Bozulmalar

Coğrafi keşiflerin etkisiyle Osmanlı Devleti’nin elindeki ticaret yolları yön değiştirdi ve gümrük gelirleri büyük ölçüde azaldı. Savaşlarda başarılar elde edilemeyince harcamalar karşılıksız kaldı. İthalatın artması, kapitülasyonların giderek Avrupalıdevletlerin sömürü aracı haline gelmesi, Osmanlı ekonomisini zayıflattı. Akçenin değerinin düşmesi ve hâzinenin açık vermesinden dolayı vergiler yükseltildi. Köylerden şehirlere göç başladı. Tüm bunlara bir de saray masraflarının artması eklendi.

Askerî Alandaki Bozulmalar

III. Murat döneminden itibaren kapıkulu askerlerin sayısı, usulsüz alımlarla arttı. Devlet yapısında bozulmalar, halkı askerliğe yöneltti. Devlet bunların maaşını ödemekte zorlandı. Yeniçeriler, geçim sıkıntısı çektiklerini ileri sürerek askerlik dışında işlerle uğraşmaya başladı. Tımarlar hakkı olanlara verilmedi ve tımar sistemi bozuldu. Kara ve deniz kuvvetleri giderek zayıfladı.

Eğitim Alanındaki Bozulmalar

Medreseler, çağın gerisinde kaldı ve Avrupa’da eğitim alanındaki yenilikler takip edilmedi. Medrese eğitiminden geçmemiş pek çok kişiye İlmî rütbeler verildi. Sonuçta medreselerde verilen eğitim, çağın ihtiyaçlarını karşılayamaz duruma geldi.

Dış Dünyadaki Gelişmeler

Coğrafi keşiflerle zenginleşen ve ekonomilerini güçlendiren Avrupa devletleri, düşünce ve bilim hayatında Rönesans ve Reform hareketleriyle birlikte önemli atılımlar yaptı. Osmanlı İmparatorluğu Avrupa’daki teknolojik ve bilimsel gelişmelere ayak uyduramadı. Osmanlı sınırları içindeki uluslar Fransız İhtilalı’nın etkisiyle bağımsızlıklarını bir bir ilan etmeye başladı. Eski gücünü yitiren Osmanlı Devleti savaşları kaybetme sürecine girdi.

Avrupa’da Rönesansla başlayan bilimsel gelişmeler daha sonraki yüzyıllarda devam etti. Modern bilimin temelleri atıldı. Teknik alanda önemli ilerlemeler kaydedildi. Bilimsel araştırmalar halkı ve hükümetleri ilgilendirmeye başladı. Avrupa’nın bilim ve teknoloji alanlarındaki bu çalışmaları sanayinin hızla modernleşmesini sağladı. Bu durum dünya siyasetinde Avrupa’nın ön plana çıkmasında başlıca etken oldu. Bilim, teknik, sanayi ve ticarette meydana gelen gelişmeler sanat dallarını da etkiledi.

Avrupa’da bilimsel buluşların sistemleştirildiği 18. yüzyıla Aydınlanma Çağı adı verildi. Rönesansla başlayan aydınlanma, kısa sürede bütün Avrupa’yı etkiledi.

SON EKLENENLER

Üye Girişi