GÜLTEN AKIN HAYATI ve ESERLERİ

GÜLTEN AKIN (1933-...)

Yozgat'ta doğdu. Ortaöğrenimini Ankara Kız Lisesi'nde tamamladı. 1955'te Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesini bitirdi. 1972de Türk Dil Kurumu Derleme ve Tarama Kolu’nda çalıştı. Kültür Bakanlığı Yayın Danışma Kurulu üyeliğinde bulundu.

Edebî Kişiliği

İlk şiiri 1951 'de Son Haber gazetesinde yayımlandı. Ardından Hisar, Varlık, Yeditepe, Türk Dili, Mülkiye gibi dergilerde şiirleri çıktı. Doğa, ayrılık, sevgi, kadın sorunları gibi temaları işleyen ilk şiirlerini 1956'da "Rüzgâr Saati”nde topladı.

Daha sonraki şiirlerinde toplumsal sorunlara yöneldi. 1980 öncesinde halkın yaşadıkları, onun da hayatına ve şiirine yansıdı. Gezip gördüğü yerlerden aldığı esinle zenginleşen ve coşkulu bir insan sevgisiyle yoğrulan şiiri, toplumsal sorunları, yaşam-halk ilişkisini öne çıkardı. Şiirlerinde büyük ölçüde folklor ögelerinden yararlandı.

Şiir üzerine yazılarını bir araya getirdiği "Şiiri Düzde Kuşatmak" kitabında, halk kaynağına inme isteğini, "Halkta var olan öz ve biçimi diyalektik olarak yükseltmek, şiiri yükseltirken halkın yaşamının ve yaşam biçimlerinin yükselmesine yardımcı olmak" sözleriyle açıklar. Gerek bireyi gerekse toplumsalı dile getirirken, dizelerinde her bir sözcüğün yaslandığı arka planda, halk şiirinin olanaklarını soluk kesen çağdaş bir duyarlılıkla kullandı. Şiirini kadını insan kılan, insanı insan kılan bir ustalıkla ördü. Şiirleri pek çok dile çevrildi ve kırktan fazla şiiri bestelendi. Ayrıca kısa oyunlar da yazmıştır.

Eserleri:

Şiir:

• Rüzgâr Saati,
• Kestim Kara Saçlarımı,
• Sığda,
• Kırmızı Karanfil,
• Maraş'ın ve Ökkeş'in Destanı,
• Ağıtlar ve Türküler,
• Seyran Destanı,
• İlahiler,
• Sevda Kalıcıdır,
• Sonra İşte Yaşlandım,
• Sessiz Arka Bahçeler,
• Uzak Bir Kıyıda

Düz yazı:

• Şiiri Düzde Kuşatmak,
• 42. Gün

Güvender Yayınları, Türk Edebiyatı

GÜLTEN AKIN-2

Şair (1933 —»). Yozgat'ta doğdu. Ortaöğrenimini Ankara Kız Lisesinde (1951), yükseköğrenimini Hukuk Fakültesinde tamamladı. Bir süre memurluk yaptıktan sonra avukat oldu. Kaymakam olan eşi ile birlikte Anadolu'nun çeşitli ilçelerinde bulundu. Bir süre Ankara'da Türk Dil Kurumu'nda çalıştı. İlk şiiri Çin Masalı, Son Haber (Nisan 1951) gazetesinde çıkan Akın, ilk gençlik dönemindeki çalışmalarını Hisar, Türk Dili, Mülkiye (1961-1953) dergilerinde yayımladı. Teoman KARAHUN ile birlikte Varlık dergisinin düzenlediği şiir yarışmasını kazandı (1955), 1960'a kadar şiirlerinde daha çok bireysel du­rumları işlerken, daha sonra tek insanda öteki insanların çe­şitli durumlarını özümleme çabası sezilen yeni bir ortama gir­di. 70'li yıllarda ülke gerçeklerinin yarattığı -içinde tarihsel acılar saklı- bir duygululuk ortamında yeni bir Anadolu ha­vasına açılmayı denedi. Vecihi Timuroğlu'nun deyişiyle «Tür­kü düzeninden uzak türküler» yazdı, «Türkülerin diliyle bu halkın tarihsel birikimini özümsemeye, özümsediğini yan­sıtmaya çalıştı».

 
YAPITLARI: Rüzgâr Saati (1956), Kestim Kara Saçlarımı (1960), Sığda (1964 TDK Şiir Ödülü, 1965), Kırmızı Karanfil (1971), Maraş'ın ve Ökkeş'in Destanı (1972, TRT Başarı ödülü, 1970), Ağıtlar ve Türküler (1976 Yeditepe Şiir Armağanı, 1977), Seyran Destanı (1979), Seyran (bütün şiirleri, 1982), Şiiri Düz­de Kuşatmak (yazılar, 1983), İlahiler (şiirler, 1984).

KAYNAKLAR: H. Cöntürk (Dönem, sayı 6, 1964), R. Tomris (Papirüs, Ağustos 1967), Muzaffer Uyguner (Türk Dili, Mart 1969), Asım Bezirci (On Şair, On Şiir, 1971), Tekin Sönmez (Yansıma, Ocak 1972), Muzaffer Uyguner (Türk Dili, Mayıs 1972, Mart 1977), Vecihi Timuroğlu (Türkiye Yazıları, Hazi­ran 1977), Ali İhsan Mıhçı (Gösteri, Temmuz 1982), Muzaffer Uyguner, Sennur Sezer (Yazko-Somut, 20 Nisan 1984), Şükran KURDAKUL (Şairler ve Yazarlar Sözlüğü).

GÜLTEN AKIN KİMDİR?

23 Ocak 1933 tarihinde Yozgat’ta doğdu. Yozgat’ın Sorgun ilçesinde ilköğrenimini tamamladı. 1940’lı yıllarda memleketi Yozgat’tan Ankara’ya göç etti ve ortaöğrenimini Ankara Atatürk Anadolu Lisesi ‘nde tamamladı. 1955’te Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ni bitirdi.

1956’da Yaşar Cankoçak’la evlendi; bu evlilikten beş çocuk sahibi oldu. Kaymakam olan eşinin görevi nedeniyle 1958-1972 arasında Anadolu’nun çeşitli ilçelerinde yaşadı. Gevaş, Alucra, Gerze, Saray ilçelerinde ve Kahramanmaraş’ta yardımcı avukatlık, avukatlık ve öğretmenlik yaptı.

1972’de Ankara’ya yerleşerek Türk Dil Kurumu Derleme ve Tarama Kolu’nda çalıştı. Kültür Bakanlığı Yayın Danışma Kurulu üyeliğinde bulundu. Demokratik kitle örgütlerinin yeniden kuruluşu çalışmalarına katıldı. İnsan Hakları Derneği, Halkevleri, Dil Derneği gibi örgütlerde kurucu ve yönetici olarak görev aldı. 1978’de emekliye ayrıldı. 1980’lerde Ankara’da bir banka soygununa katıldığı gerekçesiyle tutuklanan ve dosyası Şentepe Devrimci Yol davasıyla birleştirilerek önce müebbet hapse mahkum edilen sonra cezası Yargıtayca bozulan oğlunun cezaevi günlerinde yaşadıklarını şiirine yansıttı. 42 gün (1986) adlı kitabında Mamak Cezaevi’nde süren açlık grevini anlattı. Yaşamını Balıkesir’in Burhaniye ilçesinde sürdürdü.

4 Kasım 2015’te tedavi görmekte olduğu hastanede hayatını kaybetti. Cenazesi 6 Kasım 2015 cuma günü Kocatepe Camii’nden kaldırılarak Karşıyaka Mezarlığı’na defnedildi.

Son Haber gazetesinde ilk şiiri 1951’de yayımlandı. Ardından Hisar, Varlık, Yeditepe, Türk Dili, Mülkiye gibi dergilerde çıktı. Başlarda şiirlerinin konusu doğa, aşk, ayrılık, özlem iken, daha sonraları ise toplumsal sorunlar ağır bastı. 1980 öncesinde halkın yaşadıkları, onun da hayatına ve şiirine yansıdı. Daha sonraki şiirlerinde toplumsal sorunlara yöneldi. Gezip gördüğü yerlerden aldığı esinle zenginleşen ve coşkulu bir insan sevgisiyle yoğrulan şiiri, toplumsal sorunları, yaşam-halk ilişkisini öne çıkardı.

Şiirlerinde büyük ölçüde folklor öğelerinden yararlandı. Şiir üzerine yazılarını bir araya getiren “Şiiri Düzde Kuşatmak” (1983) kitabında, halk kaynağına inme isteğini, “alkta var olan öz ve biçimi diyalektik olarak yükseltmek, şiiri yükseltirken halkın yaşamının ve yaşam biçimlerinin yükselmesine yardımcı olmak” sözleriyle açıklar. Şiirleri pek çok dile çevrildi ve kırktan fazla şiiri bestelendi. Bestelenen şiirlerinden biri, Sezen Aksu’nun 1993 tarihli albümüne adını veren Deli Kızın Türküsü’dür.

2008’de Dağlarca’nın ölümünden sonra Milliyet gazetesinin yaptığı yaşayan en büyük şair araştırmasında en çok oyu alan Gülten Akın, şiirinde bir doruk noktası olarak nitelenen Beni Sorarsan’ı 2013’te yayımlamış ve bu kitabı ile Metin Altıok Şiir Ödülü’ne layık görülmüştür.

Akın, şiir dışındaki edebi türlere fazla ilgi göstermedi ancak yedi adet kısa oyun yazdı. Ürettiği tiyatro metinlerinde kadın, evlilik, düzene yönelik eleştiriler, yoksulluk, yalnızlık, yaşlılık ve yabancılaşma gibi konular üzerinde durdu.
Kaynak: wikipedia